Piętno to negatywna lub uprzedzona opinia na temat określonej grupy osób, która kształtuje stereotypy w społeczeństwie i prowadzi do dyskryminacji i izolacji społecznej tych osób. Ze względu na stygmatyzację tematu przemocy seksualnej o wielu przypadkach zgwałcenia milczą, a dotknięte kobiety zmuszone są samodzielnie radzić sobie ze konsekwencjami traumy.
Dlaczego ofiary milczą?
- z powodu poczucia wstydu i winy;
- z obawy przed zepsuciem relacji w rodzinie;
- brak zaufania wobec instytucji prawnych i wymiaru sprawiedliwości;
- pragnienie dystansowania się i jak najszybszego zapomnienia o przeżytej traumie;
- nie wiedzą, gdzie zwrócić się o pomoc (brak informacji).
Veronica Denio, psycholog projektu GIDNA, wyjaśnia, dlaczego ludzie mają tendencję do usprawiedliwiania przestępcy i obwiniania ofiary:
„Czyli to jest rodzaj psychicznego mechanizmu obronnego. Ludzie czują się niekomfortowo, myśląc, że ich może spotkać to samo. Dużo łatwiej jest sądzić, że ofiara sama sprowokowała przemoc, ponieważ wtedy odpowiedzialność spada tylko na nią. Lecz tak w ogóle nie jest. W akcie przemocy zawsze winna jest tylko jedna osoba – sprawca.”
Warto jednak pamiętać, że przemoc seksualna jest działaniem aktywnym, którego sprawca dokonuje niezależnie od działań ofiary. Nie można prowokować przemocy, niezależnie od tego, jak kobieta wygląda i co robi.
Jak zauważa psycholog, w przepisach prawnych nie ma takiego przestępstwa — „zachowanie prowokacyjne”. Dlatego obwinianie ofiary za to, co się wydarzyło, jest niewłaściwe i traumatyczne dla samej kobiety.
Jak NIE stygmatyzować ofiar przemocy seksualnej?
- szanować prywatność każdej osoby i nie ujawniać jej historii;
- nie stawiać żadnych pytań, po prostu być obok gotowymi wysłuchać i wesprzeć;
- unikać zwrotów, na przykład, „Rozumiem Cię”, „Wszystko minie”, „Mogło być gorzej”;
- zachowywać dystans, kontakt dotykowy może być wyzwalaczem po doświadczeniu przemocy;
- zaakceptować decyzję tej osoby i opowiedzieć o projektach, w których może uzyskać bezpłatną pomoc psychologiczną.
Projekt GIDNA fundacji Przyszłość dla Ukrainy (Future for Ukraine) zapewnia bezpłatną pomoc psychologiczną kobietom, które przeżyły przemoc seksualną podczas rosyjskiej agresji zbrojnej przeciwko Ukrainie. Warto pamiętać, że każda kobieta zasługuje na wsparcie i zrozumienie!
